top of page

Czym właściwie jest ukulele?

Hmmm... po krótce, jest to instrument muzyczny z grupy instrumentów strunowych szarpanych. Gra się palcami, rzadziej z użyciem kostki (piórka/plektronu). Najczęściej wykorzystywany jako instrument akompaniujący, ale również do gry solowej Dość popularne jest określenie ,,mała giarka" - bardzo nielubiane swoją drogą w środowisku ukulelistów. Faktycznie, można powiedzieć, że ma ono bardzo podobny do gitary kształt, jednak różnice mogą być znaczne! Cztery struny, niezwykle poręczny rozmiar i niepowtarzalne brzmienie składają się na wyjątkowość tego instrumentu.

To co wszyscy lubią najbardziej, czyli trochę historii.

Nazwa ukulele wywodzi się z języka hawajskiego w którym słowo ukulele, można rozumieć jako połączenie słów: ʻuku (pchła) i lele (skakać). Pochodzenie nazwy nie jest jednoznacznie ustalone. Według popularnej opinii, rdzenni mieszkańcy wysp nazwali tak ten instrument zafascynowani niskim, szybko ruszającym się Edwardem Purvisem – wpływową postacią na hawajskim dworze królewskim i wczesnym popularyzatorze tego instrumentu. Jego hawajskie przezwisko brzmiało właśnie ukulele. Możliwe jest również, że ukulele, w znaczeniu "skacząca pchła" odnosi się do szybkich ruchów palców muzyka na gryfie. Jeszcze innym wyjaśnieniem jest tłumaczenie słowa 'ukulele jako "dar, który przybył z daleka", odnoszące się do przybycia instrumentu na Hawaje wraz z emigrantami z Madery w 1879 roku.

Budowa

Ukulele w najczęściej spotykanej formie przypomina kształtem niewielką gitarę klasyczną. Dzieli więc z nią takie same nazewnictwo elementów konstrukcyjnych: pudło rezonansowe z otworem rezonansowym, gryf z podstrunnicą z nabitymi progami zakończony główką z kluczami, struny oparte z jednej strony na siodełku, a z drugiej umocowane do mostka. Z racji niewielkich naprężeń strun, konstrukcja ukulele jest jednak znacznie delikatniejsza, stosuje się lżejsze ożebrowania i cieńsze ścianki pudła, nie stosuje się prętów regulacyjnych wewnątrz gryfu.

Rozmiary

Najpopularniejsze i najstarsze rozmiary ukulele to ukulele sopranowe, koncertowe i tenorowe, ale istnieją również mniej popularne warianty. Należy pamiętać, że te tradycyjne nazwy są w zasadzie mylące i nieprawidłowe. Trzy najpopularniejsze rozmiary są strojone tak samo, więc skala dostępnych na gryfie dźwięków jest w nich zbliżona lub identyczna, wbrew nazewnictwu

Ukulele sopranowe

Historycznie najwcześniejszy, najpopularniejszy rozmiar ukulele. Menzura instrumentu ma najczęściej długość 13 cali (33 cm), podstrunica wyposażona jest w 12-14 progów[9].

Z racji niewielkiego pudła, sopranowe ukulele ma relatywnie krótki czas wybrzmiewania dźwięku, co predysponuje je bardziej do gry akordowej w szybkim tempie, niż do gry solo. Instrumentaliści o ponadprzeciętnie dużych palcach mogą mieć pewne problemy ze zmieszczeniem ich pomiędzy ciasno rozłożonymi progami. Zaletami ukulele sopranowego są najbardziej kanoniczne dla ukulele brzmienie, poręczne rozmiary i najniższa ze wszystkich rodzajów ukulele cena.

Ukulele koncertowe

 

Ukulele koncertowe wykonane z akacji

Powstało w latach dwudziestych z potrzeby budowy instrumentu lepiej nadającego się do gry w zespole i na scenie bez nagłośnienia. Menzura ma długość ok. 15 cali (38 cm), ilość progów waha się najczęściej od 14 do 16. Często wybierane jako kompromis między zaletami i wadami rozmiarów sopran i tenor.

Ukulele tenorowe

Względnie duże ukulele tenorowe ma menzurę o długości ok. 17 cali (43 cm) i 17-19 progów. Relatywnie najgłośniejsze, o długim czasie wybrzmiewania i związanej z nim większej użyteczności wysokich pozycji na gryfie, najlepiej nadaje się do gry solowej[9]. Wadami ukulele tenorowego są mniej poręczne rozmiary i większy koszt.

bottom of page